وبلاگ

نجف دریابندری، مترجمی به وسعت دریا

نجف دریابندری مترجم و نویسنده‌ی معاصر ایرانی، فرزند ناخدا خلف ظلم آبادی در ۱ شهریور ۱۳۰۸ در آبادان متولد شد. دوره ابتدایی را در مدرسه ۱۷ دی گذراند و وارد دبیرستان رازی شد. وی حدود سال سوم دبیرستان تحصیل را رها کرد و به دنبال کار رفت. حضور انگلیسی‌ها در تأسیسات نفتی شهر آبادان و تردد آنان در سطح شهر کاربرد آن زبان وی را به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌مند ساخت و به طور خودآموز به فراگیری این زبان پرداخت.در سال۱۳۳۲ اولین اثر خود را که ترجمه کتاب معروف وداع با اسلحه، نوشته ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد. همزمان با چاپ این کتاب در سال ۱۳۳۳، به دلیل فعالیت‌های سیاسی در آبادان به زندان افتاد و بعد از یک سال به زندان تهران منتقل شد. در زندان به مسائل فلسفه علاقه‌مند شد و در مدت حبس، کتاب تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل را ترجمه کرد. وی بعد از تحمل چهار سال حبس، در سال ۱۳۳۷ از زندان آزاد شد و به کارهای مختلفی روی آورد. در‌نهایت به عنوان سردبیر(ادیتور) در انتشارات فرانکلین مشغول به‌کار شد. در آنجا به ترجمه آثار ادبی رمان نویسان و نمایشنامه نویسان معروف آمریکایی پرداخت و کتاب‌هایی همچون پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی و هاکلبری فین اثر مارک توین را ترجمه کرد.دریابندری مدت ۱۷سال با موسسه فرانکلین همکاری کرد و در حدود سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با این موسسه قطع کرد. پس از آن برای ترجمه متون فیلم های خارجی با سازمان رادیو تلویزیون ملی قرارداد بست. پس از انقلاب از این کار نیز کناره گرفت و به طور جدی به ترجمه و تألیف پرداخت.

از جمله آثار وی می‌توان به ترجمه کتاب‌های یک گل سرخ برای امیلی و گور به گور نوشته ویلیام فاکنر، رگتایم و بیلی باتگیت اثر دکتروف، معنی هنر از آیزیا برلین و پیامبر و دیوانه نوشته جبران خلیل جبران اشاره کرد. وی همچنین در سال های اخیر کتاب مستطاب آشپزی را به رشته تحریر درآورده است. از وی همچنین نقدهای مختلفی در مجلات و نشریات به چاپ رسیده است.آقای دریابندری به مناسبت ترجمه آثار ادبی آمریکایی موفق به دریافت جایزه تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا گردیده است. وی همچنین همسر مرحومه فهیمه راستکار، بازیگر و دوبلور باسابقه تلویزیون، سینما و تئاتر است. نجف دریابندری در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ پس از یک دوره‌ی طولانی بیماری در سن ۹۰ سالگی در تهران درگذشت.

 

معرفی کتاب “یک گفت و گو” :

در این کتاب از افراد مختلفی نظیر “نیما یوشیج”، “ذبیح الله منصوری”، “صادق هدایت” و “مرتضی کیوان” سخن رفته و پیرامون فعالیت هنری آن‌ها نیز گفت و گو می‌شود. نحوه‌ی پرسش‌های “ناصر حریری” به نحوی است که پاسخ‌هایی مفید و قابل درک توسط مخاطب در برداشته باشد و جواب‌هایی که “نجف دریابندری” به این سوال‌ها داده، اغلب ساده، واضح و نشان‌دهنده‌ی دانش وسیع او در امر ترجمه و ویرایش است. بذله‌گویی‌های “نجف دریابندری”، فضای فنی کتاب را تلطیف می‌کند و نکته‌های جالب و طنزآمیزی را به خواننده عرضه می‌دارد. در مجموع می‌توان گفت که مطالعه‌ی کتاب “یک گفت و گو” فرصت بی‌نظیری برای مترجمان جوان است تا با تجربیات یکی از بهترین‌های این عرصه آشنا شوند.

 

معرفی کتاب “افسانه اسطوره” :

“افسانه اسطوره” اثر ارزشمندی است از “نجف دریابندری” که در دویست و پنجاه صفحه، مجموعه‌ی پژوهش‌های وی را پیرامون مساله‌ی “افسانه اسطوره” در برگرفته است. این کتاب اطلاعات ارزشمندی را در مقوله‌ی مدنظر در اختیار خواننده می‌گذارد که هم نیازهای پژوهشی و هم کنجکاوی مخاطب علاقه‌مند را تامین می‌نماید. از نخستین مواردی که ممکن است درباره‌ی این کتاب، توجه خواننده را به خود جلب کند، عنوان “افسانه اسطوره” است که به اهمیت اصطلاح “افسانه” و به کارگیری آن در معنای “میت” به جای “اسطوره” اشاره دارد. “نجف دریابندری” در ابتدای کار تشریح می‌کند که در زبان فارسی، همواره “افسانه” در معنای مذکور رایج بوده اما به نظر می‌رسد که امروزه، واژه ی “اسطوره” در بسیاری از موارد جای آن را گرفته است. وی توضیح می‌دهد که این اتفاق در اثر یک اشتباه تاریخی پدید آمده و این ابهام را در فرهنگ و زبان فارسی ایجاد کرده است.
تمرکز اصلی کتاب “افسانه اسطوره”، شناخت معنای حقیقی هر کدام و رفع این تیرگی و ابهام است که با تعریف افسانه و اسطوره صورت می‌گیرد. نویسنده در این راه از تفاسیر و نظریات چهره‌های برجسته‌ای نظیر “کاسیرر”، “مالینوفسکی”، “میرچا الیاده”، “ژرژ سورل” و “لوی استروس” بهره می‌گیرد و انگیزه‌های سیاسی و اجتماعی، مردم‌شناسی میدانی، تفسیر آفرینشی، افسانه‌ی مارکسیستی و ساختار نگری افسانه را در دیدگاه آن‌ها بررسی می‌کند و علاوه بر کاوش در سابقه‌ی افسانه، به منشا اسطوره، تعارض در افسانه و فرجام کار اسطوره نیز می‌پردازد.