ابوالقاسم اسماعیلپور مطلق در ۱۶ شهریور ماه سال ۱۳۳۳ در شهر بابل به دنیا آمد و دیپلم متوسطهاش را در همین شهر گرفت. در سال ۱۳۵۱ به تهران کوچ کرد و در ۱۳۵۶ از دانشگاه تهران در رشتهی زبان و ادبیات انگلیسی لیسانس گرفت و در سال ۱۳۷۰ موفق به اخذ درجهی دکترای فرهنگ و زبانهای باستانی از دانشگاه تهران شد. اسماعیلپور مطلق، اسطورهشناس و دکترای فرهنگ وزبانهای باستانی. از ۱۳۶۳ زیر نظر زندهیاد مهرداد بهار به پژوهش در حوزهی اسطورهشناسی و اساطیر ایرانی پرداخت. اکنون استاد دانشگاه شهید بهشتی، عضو پیوستهی انجمن انسانشناسی ایران، عضو انجمن ایرانشناسی اروپا (SIE)، عضو انجمن بینالمللی مطالعات مانوی (IAMS) است. مهمترین آثار او عبارتند از: اسطورهی آفرینش در کیش مانی، اسطوره بیان نمادین، ادبیات مانوی و سرودهای روشنایی است. کتاب انگلیسی او با عنوان Manichaean Gnosis and Creation Myth در سال ۲۰۰۵ در دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا به چاپ رسیده است. او همچنین آثاری از اساطیر جهان را به پارسی برگردانده است، مانند دانشنامهی اساطیر جهان، اساطیر جهان، ادبیات گنوسی و اسطوره و آیین.
کتاب “چشمههای بیدار” : این مجموعه شامل مباحثی درباره ایران شناسی است و در سه بخش تنظیم شده است، بخش نخست به بررسی جشنهای ایرانی اختصاص یافته و مهمترین رسوم ایرانیان را از جمله چهارشنبهسوری، نوروز، مهرگان و… از زاویهای نو مورد بررسی قرار داده است. بخش دوم نگاهی به فرهنگ و اساطیر ایرانی دارد، بخش سوم به مانی و کیش مانوی اختصاص یافته و مطالبی پیرامون افسانهها، روایات و اشارات گوناگونی که در این زمینه وجود دارد ارائه نموده است.
کتاب “انسان و اسطوره” : در آغاز سدهی کنونی اسطورهشناسان متخصص میخواستند متقاعدمان کنند که اسطوره به مرحله ویژهای از تفکر ابتدایی انسان یعنی اندیشهی انسانی مربوط است. آنان میگفتند که ذهن انسان پیش از آنکه از طریق خرد محسوس شود، جهان را میدانگاه تضاد نمایشوار میان خواستههای گوناگون میپنداشت. اسطورهشناسان با یکسونگری اظهار میداشتند که هر جامعه انسانی در مسیر تحول تاریخیاش ناگزیر بود دوره پیش از منطقگرایی را که طی آن اسطوره شیوی عادی تفکر به شمار میرفت پشت سر گذارد. پس از این مرحله «عصر فلاسفه فرا رسید که عصر دانشمندان»، کاشفان حقایق خردگرا و عینی را به دنبال داشت.
کتاب “دانشنامه اساطیر جهان” : یکی از ویژگیهای این کتاب آن است که دانشنامهای جامع به شکل موضوعی و مضمونی است. نه دانشنامهای صرفا انشائی که فقط جنبهی مرجع داشته باشد و تنها در کتابخانهها از آن استاده شود. اثر حاضر را هر خوانندهای – اعم از متخصص و عادی – میتواند به راحتی بخواند و مطالب را هضم کند و از تصاویر زیبای آن بهره گیرد.
کتاب “ادبیات گنوسی” : گنوس (گنوسیس یا غنوص) به معنی عرفان و معرفت، اصطلاحی است که در صدر مسیحیت رواج یافت. هرچند در سدههای نخستین مسیحیت، فرقههای بسیاری پیرو کیش گنوس شدند، اما کیش مزبور پیشینهای بس کهنتر داشت و درواقع آمیزهای از عقاید فلسفی – دینی، یهودی، مصری، بابلی، یونانی، سوری و ایرانی بود. بخش نخست به بررسی ابعاد گوناگون کیش گنوسی و تاریخچه آن از آغاز تا امروز اختصاص دارد. بخش دوم شامل متون اصیل گنوسی است: درآمدی بر انجیلهای گنوسی و برگزیدهی مهمترین بخشهای انجیل توماس، انجیل حقیقت، انجیل فلیپ، انجیل مرقیون، و متنهای مندایی و مانوی است.