شهر بیرجند از چند جهت شاخص و برجسته است. دژهای نظامی اسماعیلیه، راه تجارت ایران و هند استقرار مدارس شوکتی و بالاخره پیشگامی در آبرسانی به خانهها از طریق لولهکشی.
کتاب حاضر شامل جستارهایی در این زمینهها و موضوعات دیگر تاریخی، سیاسی، قومشناسی و جغرافیای بیرجند است.